Kısıtlı Stok Birimi (RSU) nedir?
Kısıtlı Stok Birimi (RSU) şunları temsil eder: Bir Çoğunlukla çalışanlara tazminat olarak kullanılan hisse verme şekli. Bu hisselerin çalışan tarafından fiilen alınması önceden belirlenmiş belirli koşullara uyulmasına bağlıdır.
Şirketler, RSU'ları çalışanlarına bir hak kazanma planını, yani hisselerin genellikle belirli performans hedeflerine ulaştıktan veya belirli bir süre kuruluşta kaldıktan sonra ne zaman çalışanın mülkiyetine geçeceğini belirleyen bir programı takiben düzenler.
RSU'lar çalışana şirketin özsermayesinden pay verir, ancak tamamen hak kazanıncaya kadar gerçek değerleri yoktur. Bu birimlere satın alma sırasında adil bir piyasa değeri (FMV) atanır. Edinildiklerinde gelir olarak kabul edilen hisselerin bir kısmı genellikle vergi ödemeleri için alıkonuluyor. Daha sonra çalışan kalan hisseleri alır ve bunları satmayı tercih edebilir.
Kısıtlı Stok Birimleri (RSU'lar) Nasıl Çalışır?
RSU'lar, 2000'li yıllarda Enron ve WorldCom gibi şirketlerde yaşanan mali skandalların ardından bir tazminat biçimi olarak hisse senedi opsiyonlarına popüler bir alternatif haline geldi. Buna cevaben, 2004 yılında Finansal Muhasebe Standartları Kurulu (FASB), şirketlerin ihraç edilen hisse senedi opsiyonları için muhasebe giderlerini kaydetmelerini zorunlu kıldı ve böylece farklı hisse türleri arasındaki oyun alanı eşitlendi.
Bu skandalların ışığında kuruluşlar, yetenekleri cezbetmek ve elde tutmak için başka türdeki hisse senedi ücretlendirmelerini benimsemeye başladı. Yönetici düzeylerinde bir kez daha yaygın olan RSU'lar, daha geniş çapta sunulmaya başlandı.
2003 ile 2005 yılları arasında Fortune 40 şirketleri tarafından verilen ortalama hisse senedi opsiyonlarında %1000'lık bir düşüş yaşanırken, aynı dönemde RSU'ların sayısı neredeyse %41 arttı.
Özel Hususlar
RSU'lar diğer hisse senedi opsiyonlarından farklı vergi uygulamalarına sahiptir. Hisselerin satın alındığındaki toplam değeri, çalışan tarafından edinildiği yılda olağan gelir olarak kaydedilir.
Bu değeri raporlamak için çalışanın, hissenin ilk satın alma maliyeti veya kullanım fiyatı ile satın almanın tamamlandığı tarihteki FMV arasındaki farkı hesaplaması gerekir. Bu fark daha sonra normal gelir olarak kabul edilir.
Hisselerin daha sonra satılması durumunda, satış fiyatı ile satın alma tarihindeki FMV arasındaki farktan hesaplanan kazanç veya kayıp, sermaye kazancı veya kaybı olarak kabul edilir.
RSU'ların Artıları ve Eksileri
Artıları
- Çalışanı Elde Tutma Teşviki: RSU'lar, çalışanları şirkete bağlı kalmaya teşvik ederek yeteneklerin elde tutulmasını artırır.
- Sermaye Kazancı: Çalışanlar, hisselerden elde edilen sermaye kazancından, vergi ödemeleri için kesilen tutar düşülerek kar elde edebilirler.
- Düşük İdari Maliyetler: RSU'ları yönetme süreci, şirket için idari maliyetlerin azaltılmasını içerir.
Contras
- Temettü Yok: RSU'lar sahiplerine temettü sunmamaktadır.
- Maddi Olmayan Varlıklar: Hakediş döneminden önce, çalışanlar RSU'ları maddi varlık olarak kabul edilmediklerinden vergi ödemeleri için kullanamazlar.
- Oy Hakkının Eksikliği: RSU'lar, tamamen hak kazanılana kadar oy hakkı vermezler.
RSU örnekleri
Diyelim ki Madeline, becerilerine çok değer veren ve uzun yıllar kalmasını isteyen bir şirketten iş teklifi aldı. Teklifin bir parçası olarak Madeline, maaşına ve diğer sosyal haklara ek olarak 1.000 RSU alıyor.
Şirketin her hissesi 10 ABD Doları değerindedir ve bu da RSU'lara 10.000 ABD Doları tutarında potansiyel değer verir. Madeline'i şirkette kalmaya motive etmek için RSU'lar beş yıllık bir hak sahipliği planına göre dağıtılıyor.
Madeline, ilk yılından sonra 200 hisse satın alır ve 1.000 hisse satın alımını tamamlayana kadar sonraki yıllarda da aynı sayıda hisse alır. Madeline'in alacağı nihai miktar, şirketin hisselerinin o dönemdeki performansına bağlı olacak.
Sonuç
Sınırlı Stok Birimleri (RSU'lar), şirketlerin değerli yetenekleri çekmek ve elde tutmak için kullandıkları etkili bir telafi aracıdır. Anında temettü veya oy hakkı sunmasalar da şirketin başarısına ve büyümesine bağlı olarak önemli bir mali kazanç fırsatı sağlarlar. RSU'ların yetkilendirme yapısı, çalışanların çıkarlarını kurumsal hedeflerle uyumlu hale getirirken, çalışanları uzun vadede şirkete bağlı kalma konusunda motive eder.
Öte yandan, RSU'ların, hak kazanma koşulları karşılanana kadar acil likidite ve somut faydaların bulunmaması gibi dezavantajları da vardır. Buna rağmen elde tutma avantajları ve takdir potansiyeli, RSU'ları hem işverenler hem de çalışanlar için cazip bir seçenek haline getiriyor.
Yaygın sorular
Kısıtlı stok birimleri nasıl çalışır?
RSU'lar, hisselerin çalışana verildiği ve öngörülen bir süre içinde ödendiği bir tazminat şeklidir. RSU'ların değeri zamanla değişebilir. Şirket için bunlar, uzun vadeli elde tutmayı teşvik ederek yetenekleri elde tutmaya yönelik bir araçtır. Çalışanlar için bunlar şirketin gelecekteki başarısına ilişkin bir bahis anlamına gelir ve önemli mali faydalar sağlayabilir.
Kısıtlı stok birimleri ile stok opsiyonları arasındaki fark nedir?
Hisse senedi opsiyonları, bir çalışana şirket hisselerini önceden belirlenmiş bir fiyattan satın alma hakkı verir, ancak bunu zorunlu kılmaz. Hisselerin değerinin artması durumunda çalışan, hisseleri daha düşük maliyetle alıp daha yüksek fiyattan satabilir. Öte yandan, RSU'lar birkaç yıl boyunca belirli tarihlerde verilir ve kazanılır; daha sonra çalışan bunları satabilir veya elinde tutabilir.
Kısıtlı stok birimlerinin oy hakkı var mı?
Hayır, RSU'lar tamamen hak kazanana kadar oy hakkına sahip değildir. Satın alma sonrasında, oy hakları da dahil olmak üzere bir hissedarın tüm tipik haklarını sağlayan ortak hisselere dönüştürülürler.
RSU'lar temettü ödüyor mu?
RSU'lar, hak kazanıp adi hisse senedine dönüştürülene kadar temettü üretmezler.
