Parmağınızı kripto sularına daldırdığınızda, Bitcoin (BTC) ve Ethereum'un (ETH) buzdağının sadece görünen kısmı olduğunu göreceksiniz. En büyük ve en iyi bilinen kripto para birimleri olabilirler ama mükemmel değiller.
Her ikisi de iki büyük sorunla karşı karşıya: yüksek karbon ayak izi ve yavaş işlemler. Ve bu madeni paralara çözümler eklemek mümkün olsa da, enerjinin bir kısmını tüketen daha yeni, daha ucuz ve daha hızlı kripto para birimleri var.
Cardano (ADA) böyle bir para birimidir. Ethereum'un da kurucu ortağı olan öncü kriptograf Charles Hoskinson tarafından oluşturulan Cardano, yıllarca süren akademik araştırma ve planlamanın sonucudur.
Bu yazıda şunları tartışacağız:
Cardano üçüncü nesil bir kripto para birimidir.
Bitcoin 2009 yılında piyasaya sürüldüğünde devrim niteliğindeydi. Buradaki zorluk, Bitcoin'in programlanmasının zor olmasıdır. Örneğin 0,02 Bitcoin'i sizin için güvenle transfer edebilirim. Ancak herhangi bir koşul ekleyemiyorum, bu da ikinci el arabanız karşılığında size 0,02 Bitcoin aktaramayacağım anlamına geliyor.
Ethereum'un devreye girdiği yer burasıdır. İlkini tanıttı blockchain programlanabilir. Ethereum ödemeleri yaparken koşulları dahil edebilirsiniz. Ek olarak Ethereum platformu üzerinde başka uygulamalar ve kripto para birimleri de oluşturulabilir.
Ama hala iyileştirme için yer var. Örneğin, üç para birimi için hız ve güç tüketiminin nasıl karşılaştırıldığını görün:
| KRİPTO PARA | Bitcoin | Ethereum | KARDANO |
|---|---|---|---|
| Saniye Başına Yaklaşık İşlem Sayısı (TPS) | 3 TPS | 15 TPS | 1 milyon TPS |
| Enerji tüketimi | 121 TWh | 52 TWh | 6 GWh |
| Enerji tüketiminin karşılaştırılması | Hollanda | Portekiz | ABD'de her yıl 600 evle neredeyse aynı |
Ethereum, bu sorunlardan bazılarını çözecek olan Eth 2'ye yükseltiyor. Ancak Cardano gibi üçüncü nesil kripto para birimleri, yavaş işleyen, karbon yiyen aşamayı atladı. Cardano, farklı şekilde tasarlandığından daha hızlı ve daha iyi performans için güncellemelere ihtiyaç duymaz.
İş kanıtı vs bahis kanıtı
Bitcoin ve Ethereum'un bu kadar çok enerji tüketmesinin nedeni, her ikisinin de bir iş kanıtı (PoW) madencilik modeli kullanmasıdır. Madencilik, bu blok zincirlerinin yeni bloklar ekleme ve işlemleri doğrulama şeklidir. Blockchain, birbirine bağlı bloklardan oluşan karmaşık bir veritabanıdır.
Bu kripto para birimlerinin değeri arttıkça, yeni blokların madenciliği daha karlı hale geliyor ve daha fazla şirket bunu yapmak istiyor. Tasarım gereği, her 10 dakikada bir yalnızca bir Bitcoin bloğu çıkarılabilir. Daha fazla bilgi işlem gücü eklenirse, madencilik daha zor hale gelir, bu da aynı uç noktaya ulaşmak için daha fazla enerji tüketilmesi anlamına gelir. Verimsizlik sistemde yerleşiktir.
Buna karşılık, bahis kanıtı (PoS) yalnızca para biriminin bir kısmına sahip olan kişilerin işlemleri doğrulamasına izin verir. Buna stakeout denir. Yerleşik sınır, daha fazla bilgi işlem gücü eklemeye devam etmek için ekonomik bir teşvik olmadığı için madenciliğin kontrolden çıkamayacağı anlamına gelir.
Cardano, yerleşik bir PoS sistemidir. Ethereum'un Eth2 güncellemesi onu bir PoS modeline taşıyacak ve enerjisini %99,95 oranında azaltacaktır.
ADA, ETH'yi yenebilir mi?
Bu madeni paralarda mutlaka bir ya/veya durumu olmadığını söylemekte fayda var. İkisine de sahibim çünkü her para biriminin uzun vadeli büyük potansiyeli olduğunu düşünüyorum.
Şimdi, Ethereum ve Cardano aynı alanda rekabet ediyor. Programlanabilir ve ölçeklenebilir platformlardır ve her ikisi de akıllı sözleşmeler sunacak ve uygulama geliştirmeyi sağlayacaktır. Her ikisinin de kriptografide çok deneyime sahip güçlü ekipleri var.
Ama bazı büyük farklılıklar var.
Cardano, ağını araştırmak, test etmek ve planlamak için yıllarını harcadı. Gerçekleştirilen her adım akran tarafından gözden geçirildi. Sistemin sağlam ve ölçeklenebilir olmasını sağlamak için çeşitli alanlarda uzmanları kendine çekti.
Bazıları Cardano'nun Ethereum'u geçebileceğine inanıyor. Sorun? Henüz orada değil. Cardano, bu yıl içinde akıllı sözleşmeler (blok zincirinde kendi kendini yürüten kod parçaları) yayınlayacağını söyledi.
Ethereum'un halihazırda ağında çalışan 2.700 uygulaması var. Akıllı sözleşmeleri çalışıyor, misli olmayan tokenler (NFT'ler) için büyüyen pazarın bel kemiği ve çok sayıda merkezi olmayan finans (DeFi) projesine ev sahipliği yapıyor. Merkezi olmayan finansal uygulamalar, kredilerde, faiz getiren hesaplarda ve diğer finansal hizmetlerde aracıyı (banka gibi) ortadan kaldırır.
Bununla birlikte, Eth2'nin piyasaya sürülmesine kadar, Ethereum enerji yoğun olmaya devam ediyor. Ayrıca, ağ tıkandığında daha pahalı hale gelen son derece yüksek gaz ücretlerine (işlem ücretleri gibi) sahiptir.
Ethereum'un platformunda çalışan binlerce uygulaması olabilir, ancak Cardano'nun zaten gelişmekte olan ülke hükümetleriyle ilişkileri var. Örneğin, yakın zamanda Etiyopya Eğitim Bakanlığı ile bir proje başlattı. En başından beri, platform için gerçek dünyadaki kullanımları aradı.
Önümüzdeki yıl her iki kripto para birimi için de önemli olacak. Ethereum, büyük engeller olmadan ve güvenlik ihlalleri olmadan Eth2'ye geçiş yapabilirse, yakın gelecekte paketi yönetmesi muhtemeldir.
Ancak Cardano'nun akıllı sözleşme lansmanının sorunsuz olduğunu varsayarsak, uygulama pazarının büyük bir bölümünü çekmesi muhtemel olan NFT'ler ve DeFi uygulamaları için yakında hızlı, düşük maliyetli işlemler sağlayacak. Bu, gerçek dünya ilişkilerine ek olarak, uzun vadede Ethereum'u bu üstün yerden devirme şansının yüksek olduğu anlamına geliyor.
Bu kripto para birimlerinden herhangi birini satın almaya karar verirseniz, bu yatırımların oldukça değişken olduğunu ve yalnızca kaybedebileceğiniz parayı yatırdığınızı unutmayın.
